چرا گاهی احساس میکنیم که طرف مقابل نمیفهمد ما چه میخواهیم؟
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که با تمام تلاشی که میکنید، باز هم احساس کنید طرف مقابلتان منظور شما را متوجه نمیشود؟ این حس ناامیدی و سرخوردگی میتواند بسیار آزاردهنده باشد و باعث ایجاد سوءتفاهم و اختلاف شود. اما دلیل این اتفاق چیست؟ چرا گاهی اوقات ارتباط برقرار کردن با دیگران اینقدر دشوار به نظر میرسد؟
- ✔️
1. عدم شفافیت در بیان خواستهها:
گاهی اوقات ما تصور میکنیم که منظورمان واضح است، اما در واقع پیام ما به اندازه کافی روشن و مشخص نیست. بهرهگیری از کلمات مبهم، اشارههای غیرمستقیم و ابهام در لحن گفتار میتواند باعث سردرگمی طرف مقابل شود. - ✔️
2. انتظارات غیرواقعی:
انتظار داشتن اینکه دیگران بتوانند ذهن ما را بخوانند و بدون توضیح، خواستههای ما را درک کنند، غیرمنطقی است. هر فردی دیدگاه و تجربههای منحصر به فرد خود را دارد و نمیتوان انتظار داشت که دقیقاً مانند ما فکر کند. - ✔️
3. تفاوتهای فرهنگی و زبانی:
تفاوتهای فرهنگی و زبانی میتوانند درک پیام را دشوار کنند. اصطلاحات، باورها و ارزشهای متفاوت میتوانند باعث سوءتفاهم شوند. - ✔️
4. عدم توجه به زبان بدن:
ارتباط فقط کلامی نیست. زبان بدن، لحن صدا و حالت چهره نیز نقش مهمی در انتقال پیام ایفا میکنند. عدم توجه به این عوامل میتواند باعث برداشت اشتباه از منظور شما شود. - ✔️
5. پیشداوری و قضاوت:
اگر پیش از آنکه طرف مقابل صحبت کند، او را قضاوت کنیم یا به او برچسب بزنیم، احتمالاً به حرفهای او با دقت گوش نخواهیم داد و منظور او را به درستی درک نخواهیم کرد. - ✔️
6. تمرکز بر پاسخ دادن به جای گوش دادن فعال:
وقتی به جای گوش دادن فعال، فقط به فکر پاسخ دادن باشیم، نمیتوانیم تمام جوانب حرفهای طرف مقابل را درک کنیم و احتمالاً منظور اصلی او را از دست خواهیم داد. - ✔️
7. حواسپرتی و عدم تمرکز:
در دنیای پرهیاهوی امروز، تمرکز کردن بر روی یک موضوع میتواند دشوار باشد. حواسپرتی و عدم تمرکز باعث میشود که بخشی از پیام را از دست بدهیم و در نتیجه، منظور طرف مقابل را به درستی درک نکنیم. - ✔️
8. احساسات منفی:
احساسات منفی مانند خشم، ترس و اضطراب میتوانند بر توانایی ما در درک پیامهای دیگران تاثیر منفی بگذارند. وقتی احساسات منفی بر ما غلبه میکنند، به سختی میتوانیم با ذهنی باز به حرفهای طرف مقابل گوش دهیم. - ✔️
9. کمبود اعتماد به نفس:
کمبود اعتماد به نفس میتواند باعث شود که نتوانیم خواستههای خود را به طور قاطع و واضح بیان کنیم. در نتیجه، طرف مقابل ممکن است نتواند منظور ما را به درستی درک کند. - ✔️
10. ترس از بیان خواستهها:
گاهی اوقات ما از بیان خواستههای خود میترسیم، زیرا نگران قضاوت شدن، طرد شدن یا ایجاد اختلاف هستیم. این ترس باعث میشود که نتوانیم به طور مستقیم و شفاف با دیگران ارتباط برقرار کنیم. - ✔️
11. عدم همدلی:
همدلی به معنای درک احساسات و دیدگاههای دیگران است. اگر نتوانیم خود را جای طرف مقابل بگذاریم و دیدگاه او را درک کنیم، احتمالاً نتوانیم منظور او را نیز به درستی درک کنیم.
- ✔️
12. سوءتفاهمهای قبلی:
سوءتفاهمهای قبلی میتوانند بر روابط ما با دیگران تاثیر منفی بگذارند. اگر در گذشته با کسی سوءتفاهم داشتهایم، ممکن است در برقراری ارتباط با او در آینده نیز دچار مشکل شویم. - ✔️
13. سبکهای ارتباطی متفاوت:
افراد سبکهای ارتباطی متفاوتی دارند. برخی افراد مستقیم و رک هستند، در حالی که برخی دیگر غیرمستقیم و محتاط. تفاوت در سبکهای ارتباطی میتواند باعث سوءتفاهم شود. - ✔️
14. مشکلات شنیداری:
در برخی موارد، مشکل در درک منظور طرف مقابل میتواند ناشی از مشکلات شنیداری باشد. اگر شک دارید که فرد مقابل مشکل شنیداری دارد، بهتر است او را به پزشک متخصص ارجاع دهید. - ✔️
15. بیماریهای زمینهای:
برخی از بیماریهای زمینهای مانند اختلالات شناختی و مشکلات روانی میتوانند بر توانایی فرد در درک پیامهای دیگران تاثیر منفی بگذارند. - ✔️
16. بهرهگیری از اصطلاحات تخصصی:
استفاده بیش از حد از اصطلاحات تخصصی و فنی میتواند باعث شود که طرف مقابل نتواند منظور شما را درک کند، به ویژه اگر با آن اصطلاحات آشنا نباشد. - ✔️
17. اختلاف نظر در ارزشها و باورها:
اگر در ارزشها و باورها با طرف مقابل اختلاف نظر اساسی داشته باشیم، ممکن است نتوانیم دیدگاه او را به درستی درک کنیم و در نتیجه، در برقراری ارتباط با او دچار مشکل شویم.
با کمی صبر و حوصله، میتوانید به درک بهتری از دیدگاههای دیگران برسید و ارتباطات سالمتر و موثرتری برقرار کنید.
چرا احساس میکنیم طرف مقابل نمیفهمد ما چه میخواهیم؟
1. عدم وضوح در بیان خواستهها
گاهی اوقات مشکل از خود ماست. آیا واقعاً منظورمان را به طور واضح و روشن بیان میکنیم؟ آیا طرف مقابل دقیقاً میداند از او چه میخواهیم؟ اگر خواسته ما مبهم باشد، نباید انتظار داشته باشیم که به درستی درک شود. مثلا به جای گفتن “کاش کمی بیشتر به من توجه میکردی”، بگویید “وقتی تلفن را در حین صحبت با من چک میکنی، احساس میکنم به حرفهایم اهمیت نمیدهی. میشه لطفا موقع صحبت کردن تمام توجهت رو به من بدی؟” هر چه دقیقتر و مشخصتر باشید، احتمال سوءتفاهم کمتر خواهد شد. از کلیگویی پرهیز کنید و سعی کنید با مثالهای ملموس منظور خود را برسانید. مستقیم و صریح باشید، اما در عین حال محترمانه. از زبان بدن خود نیز برای تاکید بر منظور خود استفاده کنید.
2. تفاوت در سبکهای ارتباطی
همه ما سبکهای ارتباطی متفاوتی داریم. برخی افراد صریح و مستقیم هستند، در حالی که برخی دیگر غیرمستقیم و محتاط. اگر سبک ارتباطی شما با طرف مقابل متفاوت باشد، ممکن است در درک منظور یکدیگر دچار مشکل شوید. سعی کنید سبک ارتباطی طرف مقابل را بشناسید و خودتان را با آن تطبیق دهید. به لحن صدا، زبان بدن و انتخاب کلمات او توجه کنید. اگر میدانید که طرف مقابل در درک منظور شما مشکل دارد، سعی کنید از روشهای ارتباطی سادهتر و مستقیمتر استفاده کنید. انعطافپذیر باشید و آماده تغییر روش خود در صورت لزوم باشید. با آگاهی از تفاوتهای ارتباطی، میتوانید از بسیاری از سوءتفاهمها جلوگیری کنید.
3. پیشفرضها و انتظارات ناصحیح
گاهی اوقات ما با پیشفرضها و انتظارات ناصحیح وارد تعامل با دیگران میشویم. مثلاً فرض میکنیم که طرف مقابل باید بداند چه میخواهیم یا اینکه باید همانطور که ما فکر میکنیم، فکر کند. این پیشفرضها میتوانند منجر به ناامیدی و سوءتفاهم شوند. سعی کنید پیشفرضهای خود را زیر سوال ببرید و آنها را با واقعیت تطبیق دهید. انتظارات خود را واقعبینانه تنظیم کنید. به جای فرض کردن، سوال بپرسید. آماده پذیرش دیدگاههای مختلف باشید.
4. گوش ندادن فعال
گوش دادن فعال به معنای توجه کامل به صحبتهای طرف مقابل، درک منظور او و نشان دادن این درک است. متاسفانه، بسیاری از ما در گوش دادن فعال مهارت نداریم و به جای آن، فقط منتظر نوبت خود برای صحبت کردن هستیم. این امر میتواند منجر به سوءتفاهم و احساس عدم درک شدن شود. هنگام گوش دادن، تمام توجه خود را به طرف مقابل معطوف کنید. از قطع کردن صحبتهای او خودداری کنید. از زبان بدن خود برای نشان دادن توجه استفاده کنید (مثلاً سر تکان دادن، تماس چشمی). سعی کنید احساسات و دیدگاههای او را درک کنید. به جای قضاوت کردن، سعی کنید همدلی نشان دهید. 
5. وجود موانع ارتباطی
موانع ارتباطی میتوانند فیزیکی (مانند سر و صدا) یا روانی (مانند استرس یا خستگی) باشند. این موانع میتوانند مانع از درک صحیح منظور یکدیگر شوند. سعی کنید محیطی آرام و بدون حواسپرتی برای گفتگو ایجاد کنید. اگر استرس دارید یا خستهاید، گفتگو را به زمان دیگری موکول کنید. به زبان بدن خود توجه کنید و سعی کنید آرام و متمرکز به نظر برسید. اگر احساس میکنید که در درک صحبتهای طرف مقابل مشکل دارید، از او بخواهید که منظور خود را دوباره توضیح دهد. صبور باشید و سعی کنید موانع ارتباطی را از بین ببرید. 
6. احساسات شدید
هنگامی که احساسات شدیدی مانند خشم، ترس یا غم را تجربه میکنیم، ممکن است نتوانیم به طور منطقی و واضح فکر کنیم و ارتباط برقرار کنیم. این امر میتواند منجر به سوءتفاهم و درگیری شود. قبل از شروع گفتگو، سعی کنید احساسات خود را کنترل کنید. اگر احساس میکنید که نمیتوانید احساسات خود را کنترل کنید، گفتگو را به زمان دیگری موکول کنید. به جای سرزنش کردن، سعی کنید احساسات خود را بیان کنید. از زبان “من” استفاده کنید (مثلاً “من احساس ناراحتی میکنم” به جای “تو من را ناراحت میکنی”). به احساسات طرف مقابل احترام بگذارید. از تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس عمیق استفاده کنید.
7. تفاوتهای فرهنگی
تفاوتهای فرهنگی میتوانند بر نحوه ارتباط ما با دیگران تأثیر بگذارند. برخی از فرهنگها صریح و مستقیم هستند، در حالی که برخی دیگر غیرمستقیم و محتاط. اگر با فردی از فرهنگ دیگری ارتباط برقرار میکنید، باید از این تفاوتها آگاه باشید تا از سوءتفاهم جلوگیری کنید. درباره فرهنگ طرف مقابل تحقیق کنید. به آداب و رسوم و ارزشهای او احترام بگذارید. از کلیگویی پرهیز کنید. صبور باشید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. آماده یادگیری چیزهای جدید باشید.
8. کمبود همدلی
همدلی به معنای توانایی درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است. اگر فاقد همدلی باشیم، ممکن است نتوانیم به طور کامل منظور و احساسات طرف مقابل را درک کنیم. این امر میتواند منجر به عدم درک شدن و نارضایتی شود. سعی کنید خود را جای طرف مقابل بگذارید. به احساسات او توجه کنید. از او سوال بپرسید تا احساساتش را بهتر درک کنید. به جای قضاوت کردن، سعی کنید همدلی نشان دهید. با همدلی میتوانید روابط خود را بهبود بخشید. همدلی مهارتی است که میتوان آن را آموخت و تقویت کرد.
9. تجربیات گذشته
تجربیات گذشته ما میتوانند بر نحوه تفسیر رفتار و گفتار دیگران تأثیر بگذارند. اگر در گذشته تجربههای منفی با کسی داشتهایم، ممکن است به طور ناخودآگاه انتظار داشته باشیم که همان الگو تکرار شود. این امر میتواند منجر به سوءتفاهم و بدبینی شود. سعی کنید تجربیات گذشته خود را از تعاملات فعلی خود جدا کنید. به طرف مقابل فرصتی برای اثبات خود بدهید. از پیشداوری کردن خودداری کنید. بر روی ایجاد تجربههای مثبت جدید تمرکز کنید. در صورت لزوم، از یک متخصص کمک بگیرید. گذشته را رها کنید و به آینده نگاه کنید.
10. مشکلات زبانی
اگر شما و طرف مقابل به زبان مادری متفاوتی صحبت میکنید، ممکن است مشکلات زبانی مانع از درک صحیح منظور یکدیگر شوند. حتی اگر هر دو به یک زبان صحبت میکنید، ممکن است اصطلاحات یا عباراتی را استفاده کنید که برای طرف مقابل ناآشنا باشند. از زبان ساده و روان استفاده کنید. از اصطلاحات و عبارات تخصصی خودداری کنید. اگر مطمئن نیستید که طرف مقابل منظور شما را فهمیده است، از او بخواهید که آن را دوباره توضیح دهد. از مترجم یا دیکشنری استفاده کنید. صبور باشید و سعی کنید با یکدیگر سازگار شوید. یادگیری زبان جدید میتواند به بهبود ارتباطات کمک کند.
11. تمرکز بر پاسخ دادن به جای درک کردن
اغلب اوقات، در حین صحبت کردن دیگران، به جای اینکه واقعاً سعی کنیم منظور آنها را درک کنیم، فقط به این فکر میکنیم که چه جوابی بدهیم. این باعث میشود که نتوانیم به طور کامل به حرفهای طرف مقابل گوش دهیم و در نتیجه، سوءتفاهم ایجاد شود. تمرکز خود را از پاسخ دادن به درک کردن تغییر دهید. به حرفهای طرف مقابل با دقت گوش دهید. قبل از پاسخ دادن، چند لحظه مکث کنید و به آنچه شنیدهاید فکر کنید. به جای قضاوت کردن، سعی کنید همدلی نشان دهید. با تمرین، میتوانید یاد بگیرید که بهتر گوش دهید و درک کنید.
12. عدم اعتماد
اگر به طرف مقابل اعتماد ندارید، ممکن است به طور ناخودآگاه فرض کنید که او دروغ میگوید یا قصد فریب دادن شما را دارد. این امر میتواند باعث شود که به حرفهای او شک کنید و منظور او را به درستی درک نکنید. سعی کنید اعتماد خود را به طرف مقابل بازسازی کنید. به رفتارهای او توجه کنید و ببینید آیا با حرفهایش مطابقت دارد یا خیر. با او صادق و شفاف باشید. اگر به او اعتماد ندارید، دلیل آن را بررسی کنید. در صورت لزوم، از یک متخصص کمک بگیرید. اعتماد، پایه و اساس هر رابطه موفقی است.
13. استرس و خستگی
هنگامی که تحت استرس هستید یا خسته هستید، ممکن است تمرکز کردن برایتان دشوار باشد و نتوانید به طور کامل به حرفهای دیگران گوش دهید. این امر میتواند منجر به سوءتفاهم و اشتباهات شود. قبل از شروع گفتگو، سعی کنید استرس خود را کاهش دهید و استراحت کنید. اگر احساس میکنید که نمیتوانید تمرکز کنید، گفتگو را به زمان دیگری موکول کنید. در طول گفتگو، به خودتان استراحتهای کوتاه بدهید. از تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس عمیق استفاده کنید. مراقب خودتان باشید. استراحت کافی و تغذیه مناسب میتواند به کاهش استرس و خستگی کمک کند.
14. بهرهگیری از کلمات و عبارات گنگ
گاهی اوقات ما از کلمات و عباراتی استفاده میکنیم که برای طرف مقابل گنگ و نامفهوم هستند. این امر میتواند باعث سردرگمی و سوءتفاهم شود. از زبان ساده و واضح استفاده کنید. از اصطلاحات و عبارات تخصصی خودداری کنید. اگر مطمئن نیستید که طرف مقابل منظور شما را فهمیده است، از او بخواهید که آن را دوباره توضیح دهد. از مثالهای ملموس برای توضیح منظور خود استفاده کنید. از کلمات و عباراتی استفاده کنید که برای همه قابل فهم باشند. شفاف و صریح باشید.
15. سرزنش کردن و انتقاد کردن
وقتی دیگران را سرزنش میکنیم یا از آنها انتقاد میکنیم، آنها ممکن است احساس کنند که مورد حمله قرار گرفتهاند و در نتیجه، از گوش دادن به حرفهای ما خودداری کنند. این امر میتواند منجر به درگیری و سوءتفاهم شود. به جای سرزنش کردن، سعی کنید احساسات خود را بیان کنید. از زبان “من” استفاده کنید (مثلاً “من احساس ناراحتی میکنم” به جای “تو من را ناراحت میکنی”). به جای انتقاد کردن، پیشنهادهایی برای بهبود ارائه دهید. بر روی راهحلها تمرکز کنید، نه مشکلات. با احترام و همدلی با دیگران رفتار کنید. انتقاد سازنده میتواند به بهبود روابط کمک کند، اما انتقاد مخرب میتواند آنها را نابود کند.
16. قطع کردن صحبت دیگران
قطع کردن صحبت دیگران نشان میدهد که به حرفهای آنها اهمیت نمیدهید و فکر میکنید حرفهای شما مهمتر هستند. این امر میتواند باعث عصبانیت و رنجش طرف مقابل شود و مانع از درک صحیح منظور شما شود. به طرف مقابل اجازه دهید تا حرفش را تمام کند. به حرفهای او با دقت گوش دهید. قبل از پاسخ دادن، چند لحظه مکث کنید. احترام بگذارید. بردباری نشان دهید. تمرین سکوت
17. وجود مسائل حل نشده قبلی
اگر شما و طرف مقابل مسائل حل نشده قبلی دارید، این مسائل میتوانند بر نحوه ارتباط شما با یکدیگر تأثیر بگذارند. ممکن است به طور ناخودآگاه این مسائل را به تعاملات فعلی خود بکشانید و در نتیجه، سوءتفاهم و درگیری ایجاد شود. سعی کنید مسائل حل نشده قبلی را حل کنید. در صورت لزوم، از یک متخصص کمک بگیرید. به طرف مقابل فرصتی برای ابراز نظر بدهید. گذشته را رها کنید و به آینده نگاه کنید. مسائل حل نشده میتوانند روابط را مسموم کنند. حل مسائل به ساختن روابط سالم کمک میکند.
